6. Państwa, miasta, mieszkańcy - pisownia wielką i małą literą
We wpisach o podróżach, historii, polityce, społeczeństwie niestety pojawiają się błędy w użyciu wielkiej lub małej litery w różnego typu nazwach. Gorąco zachęcam do zapoznania się z poniższymi zasadami pisowni.
I. Jednowyrazowe i wielowyrazowe nazwy własne państw, regionów, prowincji, stanów, miast, osiedli, wsi, przysiółków
Zawsze wielką literą.
- Polska, Rzeczpospolita Polska, również byłe nazwy - Polska Rzeczpospolita Ludowa,
- Niemcy, Francja, Chiny, Indie,
- Stany Zjednoczone Ameryki, Zjednoczone Królestwo,
- Teksas, Toskania, Morawy,
- Warszawa, Wrocław, Londyn, Berlin, Nowy Jork,
- Sępolno, Biskupin, Śródmieście, Stare Miasto,
- Tumidaj, Cyców, Korzonek, Koza Wielka, Gola Mała.
Wielką literą piszemy również wyrazy pospolite użyte w znaczeniu nazwy własnej: Korona, Unia, Federacja, Wschód (w znaczeniu kraje wschodu), Trójmiasto, Kraj Kwitnącej Wiśni.
II. Jednowyrazowe nazwy geograficzne i miejscowe
Piszemy zawsze wielką literą:
- nazwy rzek: Wisła, Odra,
- nazwy łańcuchów górskich: Kapaty, Sudety,
- nazwy kontynentów: Europa, Ameryka,
- nazwy krain: Zakaukazie, Naddnieprze,
- nazwy wysp: Grenlandia, Madagaskar,
- nazwy szczytów górskich: Śnieżka, Giewont,
- nazwy jezior: Gopło, Śniardwy.
III. Wielowyrazowe nazwy geograficzne i miejscowe
W nazwach dwuczłonowych, w których drugi człon jest rzeczownikiem w dopełniaczu (kogo? czego?) lub przymiotnikiem w mianowniku piszemy zawsze oba człony wielką literą.
- Cieśnina Magellana, Góra Kościuszki, Kanał Panamski, Nizina Mazowiecka, Morze Egejskie.
W nazwach dwuczłonowych, w których drugi człon jest w nieodmieniającym się mianowniku, pierwszy człon, który jest wyrazem pospolitym piszemy małą literą.
- półwysep Jukatan, wyspa Sumatra, morze Marmara.
W nazwach, w których pojawia się przyimek, jest on pisany małą literą.
- Nakło nad Notecia, Gródek nad Dunajcem,
- również obcojęzyczne Stratford-upon-Avon, Frankfurt am Main.
IV. Nazwy mieszkańców
Małą literą piszemy nazwy mieszkańców miast, osiedli i wsi.
- warszawianka, wrocławianin, londyńczyk, paryżanka, ateńczyk, nowojorczyk,
- mokotowianka, kleparzanin, brochowianin,
- wólczanka, lipnianin, klonowianka.
Pozostałe nazwy mieszkańców piszemy zawsze wielką literą. Dotyczy to mieszkańców:
- planet: Ziemianin, Marsjanin,
- kontynentów: Europejczyk, Afrykanka,
- krajów: Polak, Polka, Brazylijczyk, Szwajcar, Hiszpanka, Chinka, Ugandyjczyk,
- regionów, krain, prowincji: Ślązak, Kaszub, Tyrolczyk, Alzatczyk.
V. Przymiotniki utworzone od powyższych
Piszemy zawsze małą literą
- polski, polska, polskie również odmieniane przez przypadki,
- europejski, afrykański, amerykański,
- niemiecki, angielski, rosyjski,
- warszawski, wiedeński, paryski,
- dolnośląski, mazowiecki, małopolski,
- wiślany, bałtycki, tatrzański.
Uwaga! Gdy przymiotnik jest członem nazwy własnej, piszemy człony wielką literą. Czyli zapiszemy Tatrzański Park Narodowy, ale już "moja kolekcja tatrzańskich pocztówek".
Polko i Polaku - piszcie poprawnie o polskich miastach, polskim jedzeniu i polskim języku.
Czas na małe ćwiczenie. W komentarzach proszę wpisujcie nazwę swojego miasta, dzielnicy lub miejscowości, którą znacie albo zapamiętaliście ze względu na intrygującą nazwę i utworzoną od niego nazwę mieszkanki i mieszkańca. Może być również zadanie do rozwiązania. :)
Pozwolę sobie rozpocząć:
Twardogóra - twardogórzanka, twardogórzanin.
Swornegacie - ? - ?